آزمایش CRP | پروتئین واکنشی C

CRP یا پروتئین واکنشی C پروتئینی است که توسط کبد ساخته می شود. سطح CRP هنگامی که التهاب در بدن وجود دارد افزایش می یابد. یک آزمایش خون ساده می تواند سطح پروتئین واکنشی C شما را بررسی کند. تست پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا (hs-CRP) حساس تر از تست استاندارد پروتئین واکنشی C است.

چرا آزمایش CRP درخواست می شود؟

• تشخیص فرآیندهای التهابی سیستمیک
• تشخیص عفونت و ارزیابی پاسخ به درمان آنتی بیوتیکی عفونت های باکتریایی
• تمایز بین اشکال بیماری فعال و غیرفعال با عفونت همزمان
• در تشخیص بیماری عروق کرونر کمک خواهد کرد.
• این آزمایش را می توان برای تشخیص اندوکاردیت باکتریایی انجام داد.
• برای تشخیص آپاندیسیت
• برای تشخیص بیماری های عروقی کلاژن فعال.

چه زمانی آزمایش CRP بایستی انجام شود؟

هنگامی که پزشک مشکوک است که شما ممکن است از یک اختلال التهابی (مانند انواع خاصی از آرتریت و اختلالات خودایمنی یا بیماری التهابی روده) رنج ببرید یا احتمال عفونت را بررسی کند (مخصوصاً بعد از جراحی)

آمادگی قبل از انجام آزمایش CRP:

• کشیدن سیگار ممکن است سطح را افزایش دهد.
• استروژن و پروژسترون ممکن است سطح را افزایش دهند.
• نیاسین و استاتین ممکن است سطح را کاهش دهند.
• ممکن است سطح پروتئین واکنشی C در فشار خون بالا، دیابت شیرین و سندرم متابولیک افزایش یابد.

چه چیزی در آزمایش CRP مورد بررسی قرار می گیرد؟

CRP یا پروتئین واکنشی C یکی از حساس ترین واکنش دهنده های فاز حاد برای التهاب است. CRP توسط کبد سنتز می شود و شامل 5 زنجیره پلی پپتیدی یکسان است که یک حلقه 5 عضوی با وزن مولکولی 105000 دالتون را تشکیل می دهد. CRP می تواند مسیر کلاسیک کمپلمان را فعال می کند. پاسخ CRP اغلب قبل از علائم بالینی از جمله تب است.

تاریخچه CRP:

• در سال 1930 تیله و فرانسیس ماده ای را در سرم بیماران مبتلا به بیماری حاد یافتند.
• نام CRP در سال 1941 به دلیل پروتئین بودن آن داده شد.
• این ماده به دیواره سلولی C-پلی ساکاریدهای استرپتوکک پنومومیه متصل می شود.
• پروتئین واکنشی C منجر به آگلوتیناسیون باکتری ها می شود.
• حد تشخیص آن برای عفونت و بیماری های خودایمنی 3 تا 8 میلی گرم در لیتر بود.
• در کبد سنتز می شود و کربوهیدرات کمی دارد یا اصلاً کربوهیدرات ندارد.

مکانیسم عمل CRP:

• پروتئین واکنشی C به پلی ساکارید C استرپتوکوک پنومونیه متصل می شود و باکتری ها را آگلوتینه می کند.
• پروتئین واکنشی C یک اپسونین قوی برای مونوسیت ها است که منجر به فاگوسیتوز و فعال کردن سیستم کمپلمان می شود.
• پروتئین واکنشی C مسیر مکمل کلاسیک را فعال می کند.
• به پلی ساکاریدهای موجود در بسیاری از باکتری ها، قارچ ها، انگل های تک یاخته ای و هیستون ها متصل می شود.
• تولید آن تحت کنترل IL1 و IL-6 است.
• پروتئین واکنشی C در الکتروفورز سرم در ناحیه گاما یافت می شود.

پروتئین واکنشی C یک پروتئین واکنش دهنده غیر اختصاصی فاز حاد است که برای تشخیص بیماری های عفونی باکتریایی و اختلالات التهابی مانند تب روماتیسمی حاد و آرتریت روماتوئید استفاده می شود. همچنین هنگامی که نکروز بافتی وجود دارد افزایش می یابد. سطح CRP به طور مداوم با عفونت های ویروسی افزایش نمی یابد. CRP پروتئینی است که عمدتاً توسط کبد در طی یک فرآیند التهابی حاد و غیره تولید می شود.

مکانیسم عمل CRP

آزمایش مثبت نشان دهنده وجود بیماری است، اما نه علت آن. سنتز پروتئین واکنشی C توسط کمپلکس های آنتی ژن-ایمنی، باکتری ها، قارچ ها و تروما آغاز می شود. پروتئین واکنشی C از نظر عملکردی مشابه ایمونوگلوبولین G است، با این تفاوت که اختصاصی آنتی ژن نیست. CRP با سیستم کمپلمان تعامل دارد.

آزمایش پروتئین واکنشی C نسبت به نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR) شاخص حساس‌تر و سریع‌تر پاسخ‌دهنده است. در یک تغییر التهابی حاد، CRP افزایش زودتر و شدیدتر از ESR را نشان می دهد. با بهبودی، ناپدید شدن CRP قبل از بازگشت ESR به حالت عادی است. هنگامی که فرآیند التهابی توسط عوامل ضدالتهاب، سالیسیلات ها یا استروئیدها سرکوب شود، CRP نیز ناپدید می شود.

مقایسه CRP و ESR:

موارد عدم همخوانی CRP و ESR

آزمایش پروتئین واکنشی C همچنین در ارزیابی بیماران مبتلا به انفارکتوس حاد میوکارد (AMI) مفید است. سطح CRP با سطوح اوج ایزوآنزیم MB کراتین کیناز ارتباط دارد، اما اوج CRP حدود 18 تا 72 ساعت بعد رخ می دهد. نرمال شدن CRP ممکن است نشان دهنده آسیب مداوم به بافت قلب باشد. سطح در بیماران مبتلا به آنژین افزایش نمی یابد.

• پروتئین واکنشی C در یماران مبتلا به انفارکتوس حاد میوکارد (AMI) افزایش می یابد و با ایزوآنزیم CK-MB همبستگی دارد.
• اوج سطح آن 1 تا 3 روز دیرتر از CK-MB رخ می دهد.
• مقادیر hs-CRP > 10 میلی گرم در لیتر ظرف 6 تا 24 ساعت پس از شروع علائم نشان دهنده افزایش خطر یک عارضه قلبی مکرر طی 30 روز تا 1 سال است.
• در آنژین ناپایدار، مقادیر hs-CRP > 10 میلی گرم در لیتر، شانس بالاتری برای انفارکتوس میوکارد/مرگ در مقایسه با گروه بیماران با hs-CRP کمتر از 10 میلی گرم در لیتر را پیش بینی می کند.
• پروتئین واکنشی C ممکن است حداقل برای سه ماه در AMI افزایش یابد.
• سطح پایه نشانگر خوبی برای بیماری قلبی عروقی در آینده است.
• پروتئین واکنشی C نسبت به لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و کلسترول، یک پیش بینی کننده قوی برای بیماری های قلبی عروقی است.
• پروتئین واکنشی C نشانگر خوبی برای ارزیابی احتمال انفارکتوس عود کننده میوکارد، تنگی مجدد یا مرگ در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر پایدار است.
• سطح افزایش یافته آن نیز به عنوان یک عامل خطر برای ایجاد فشار خون بالا گزارش شده است.
• سطح آن در مورد آنژین طبیعی است.

پلاک های آتروماتوز در شریان های بیمار به طور معمول حاوی سلول های التهابی هستند. مطالعات آینده نگر متعدد همچنین نشان داده اند که CRP پایه یک نشانگر خوب برای رویدادهای قلبی عروقی آینده است. سطح CRP ممکن است نسبت به سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) پیش بینی کننده قوی تری برای حوادث قلبی عروقی باشد. هنگامی که همراه با پروفایل لیپیدی استفاده می شود، اطلاعات پیش آگهی را به اطلاعاتی که توسط امتیاز ریسک فرامینگهام منتقل می شود اضافه می کند.

آزمایش پروتئین واکنشی C همچنین ممکن است بعد از عمل برای تشخیص عفونت زخم استفاده شود. سطح CRP در عرض 4 تا 6 ساعت پس از عمل افزایش می یابد در حالی که سایر پروتئین ها پس از 12 تا 36 ساعت پس از شروع عفونت افزایش می یابد. CRP به طور کلی در روز سوم پس از عمل شروع به کاهش می کند. افت سطوح نشان دهنده عوارضی مانند عفونت یا انفارکتوس ریوی است.

عوامل مداخله گر در آزمایش CRP:

• نتایج آزمایش بالا می تواند در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، شاخص توده بدنی بالا، سندرم متابولیک/دیابت شیرین، عفونت مزمن (لثه، برونشیت)، التهاب مزمن (آرتریت روماتوئید)، و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)/ تری گلیسیرید بالا رخ دهد.
• سیگار کشیدن، ورزش شدید و بارداری می تواند باعث افزایش سطوح شود.
• کاهش سطح تست می تواند ناشی از مصرف متوسط الکل، کاهش وزن، و افزایش فعالیت یا ورزش استقامتی باشد.
• داروهایی که ممکن است نتایج آزمایش را افزایش دهند عبارتند از استروژن و پروژسترون و داروهای ضد بارداری خوراکی.
• داروهایی که ممکن است نتایج آزمایش را کاهش دهند عبارتند از ایبرات، نیاسین ، استاتین ها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، آسپرین، کورتیکواستروئیدها و مسدود کننده های بتا

افزایش سطح سرمی:

• واکنش التهابی حاد و غیر عفونی (مانند آرتریت، تب روماتیسمی حاد، سندرم رایتر، بیماری کرون)،
• بیماری های کلاژن- عروقی (به عنوان مثال، سندرم واسکولیت، لوپوس اریتماتوز)
• انفارکتوس یا آسیب بافتی (به عنوان مثال، انفارکتوس حاد میوکارد [AMI]، انفارکتوس ریوی، رد پیوند کلیه یا مغز استخوان، تروما به بافت بدن)
• عفونت های باکتریایی مانند عفونت زخم بعد از عمل، عفونت مجاری ادراری یا سل
• بیماری بدخیم
• عفونت باکتریایی (به عنوان مثال، سل، مننژیت): این بیماری ها همگی با یک واکنش التهابی همراه هستند که باعث سنتز CRP می شود.
• افزایش خطر حوادث ایسکمیک قلبی عروقی: التهاب پوشش داخلی رگ خونی، به ویژه عروق کرونر، با افزایش خطر آسیب انتیما همراه است و در نتیجه منجر به انسداد پلاک عروق دیستال می شود.

ملاحظات بالینی آزمایش CRP:

بیمار با سطوح hs-CRP بالا باید در مورد راه های کاهش خطر بیماری قلبی عروقی مشاوره شود و ممکن است به آزمایش های تشخیصی اضافی برای تعیین وجود بیماری قلبی عروقی اولیه نیاز داشته باشد.

افزایش سطح پروتئین واکنشی C باید با سایر نتایج تشخیصی، مانند افزایش شمارش گلبول سفید خون، در ارتباط باشد تا فهرست علل احتمالی یافته غیرطبیعی را محدودتر کند.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش CRP استفاده می شود؟

پروتئین واکنشی C در ارزیابی بیماران با موارد زیر مفید است:

• بیماری التهابی روده (IBD)
• برخی از اشکال آرتریت
• بیماری های خود ایمنی
• یک عفونت باکتریایی مشکوک جدی، مانند سپسیس
• بیماری التهابی لگن (PID)
• پروتئین واکنشی C همچنین برای مانیتور بیماران پس از جراحی یا سایر روش های تهاجمی برای تشخیص وجود عفونت در طول دوره بهبودی استفاده می شود.

در حالی که اندازه گیری پروتئین واکنشی C در خون برای تشخیص یک بیماری خاص به اندازه کافی اختصاصی نیست، اما به عنوان یک نشانگر عمومی و غیر اختصاصی برای عفونت و التهاب عمل می کند که می تواند به متخصصان پزشکی هشدار دهد که ممکن است آزمایش و درمان بیشتر لازم باشد.

چه زمانی آزمایش CRP درخواست می شود؟

از آنجایی که غلظت پروتئین واکنشی C در موارد شدید التهاب افزایش می‌یابد، آزمایش زمانی درخواست می‌شود که التهاب حاد یک خطر باشد (مانند عفونت پس از جراحی) یا بر اساس علائم بیمار مشکوک باشد. همچنین برای کمک به ارزیابی شرایط التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس (SLE) درخواست می‌شود و اغلب برای تعیین اینکه آیا درمان مؤثر بوده است تکرار می‌شود. این به ویژه برای شرایط التهابی مفید است زیرا سطح پروتئین واکنشی C با کاهش التهاب کاهش می یابد.

نتیجه آزمایش CRP چه چیزی را نشان می دهد؟

افزایش مقدار پروتئین واکنشی C در خون شما نشان می دهد که شما یک عفونت یا التهاب حاد دارید، اما در شناسایی محل آن یا وضعیت ایجاد کننده آن کمکی نمی کند. در افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی مزمن، غلظت بالای CRP نشان‌دهنده تشدید آن است یا اینکه درمان مؤثر نبوده است.

اگر غلظت پروتئین واکنشی C در خون شما کاهش یابد، به این معنی است که شما بهتر شده اید و التهاب در حال کاهش است.

هنگامی که نتایج شما به زیر 10 میلی گرم در لیتر می رسد، دیگر التهاب فعال بالینی ندارید.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

غلظت پروتئین واکنشی C را می توان در مراحل بعدی بارداری، با استفاده از قرص های ضد بارداری یا در زنانی که درمان جایگزینی هورمون مصرف می کنند، افزایش داد. سطوح بالاتر پروتئین واکنشی C نیز در افراد چاق مشاهده شده است.

آزمایش دیگری برای پایش التهاب، نرخ رسوب گلبول قرمز (ESR) نام دارد. هر دو CRP و ESR در حضور التهاب افزایش می یابند، اما غلظت CRP در جریان خون سریعتر از ESR افزایش و کاهش می یابد. بنابراین اگر شما با موفقیت درمان شده باشید، مانند تشدید شدن آرتریت، سطح CRP ممکن است به حد نرمال برسد، اما ESR شما ممکن است برای مدتی غیرطبیعی باقی بماند.

بیماری های التهابی مزمن چیست؟

بیماری های التهابی مزمن بیماری هایی هستند که منجر به ایجاد التهاب طولانی مدت یا مکرر می شوند. آنها می توانند توسط تعدادی از شرایط پاتولوژیک مختلف ایجاد شوند. به عنوان مثال می توان به آرتریت روماتوئید، لوپوس و بیماری التهابی روده (به عنوان مثال بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) اشاره کرد.

تفاوت بین تست های معمولی CRP و hs-CRP چیست؟

هر دو آزمایش مولکول یکسانی را در خون اندازه گیری می کنند. تست CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرد، اما ممکن است برای افراد به ظاهر سالم درخواست شود تا به ارزیابی خطر بیماری قلبی کمک کند. آزمایش منظم CRP در بیمارانی که در معرض خطر عفونت های باکتریایی یا ویروسی هستند (مانند بعد از جراحی) یا در بیماران مبتلا به بیماری های التهابی مزمن (مانند آرتریت روماتوئید) درخواست می شود.

به دلیل تنوع فردی در hs-CRP، دو اندازه گیری جداگانه برای طبقه بندی سطح خطر یک فرد مورد نیاز است. در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر پایدار یا سندرم‌های حاد کرونری، اندازه‌گیری hs-CRP ممکن است به‌عنوان یک نشانگر مستقل برای ارزیابی احتمال رویدادهای مکرر، از جمله مرگ، انفارکتوس میوکارد (MI)، یا تنگی مجدد بعد از مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) مفید باشد. hs-CRP بیشتر زمانی استفاده می شود که سایر علل التهاب سیستمیک از بین رفته باشد.