در ادامه خواهید خواند...

آزمایش Anti-dsDNA | آنتی بادی ضد DNA دو رشته ای | Anti double strand

آنتی بادی های Anti-dsDNA (آنتی بادی ضد DNA دو رشته ای) گروهی از آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) هستند که آنتی ژن هدف آنها DNA دو رشته ای است. آنتی بادی های ضد DNA دو رشته ای (dsDNA) نقش مهمی در تشخیص، طبقه بندی و مدیریت لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) دارند، یک بیماری خود ایمنی که با تظاهرات بالینی ناهمگن و طیف وسیعی از اتوآنتی بادی ها مشخص می شود، که تشخیص را بسیار چالش برانگیز می کند.

چرا آزمایش Anti-dsDNA درخواست می شود؟

برای کمک به تشخیص و پایش لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک، SLE)

چه زمانی آزمایش Anti-dsDNA درخواست می شود؟

هنگامی که یک آزمایش ANA مثبت و علائم و نشانه های مرتبط با لوپوس دارید، مانند خستگی مداوم، درد در مفاصل و بثورات قرمز شبیه پروانه در بینی و گونه ها
به طور دوره ای برای ارزیابی فعالیت بیماری در افرادی که مبتلا به لوپوس تشخیص داده شده اند استفاده می شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش Anti-dsDNA:

آمادگی خاصی نیاز نیست

چه چیزی در آزمایش Anti-dsDNA مورد بررسی قرار می گیرد ؟

آنتی بادی DNA دو رشته ای (Anti-dsDNA) یک گروه از آنتی بادی های خودکار (اتو آنتی بادی) به نام آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) است. به طور معمول، آنتی بادی ها در برابر عفونت محافظت می کنند، اما اتوآنتی بادی ها زمانی تولید می شوند که سیستم ایمنی بدن نتواند بین “خودی” و “غیر خودی” تمایز کافی قائل شود. آنها به اشتباه به سلولهای سالم خود بدن حمله کرده و باعث آسیب به بافتها و اندامها می شوند. این کمپلکس های آنتی ژن-آنتی بادی با فعال شدن سیستم کمپلمان باعث آسیب به بافت می شوند.

Anti-dsDNA به طور خاص مواد ژنتیکی (DNA) موجود در هسته سلول را هدف قرار می دهد، از این رو نام آن “Anti-dsDNA” است. آزمایش anti-dsDNA وجود این اتوآنتی بادی ها در خون را مشخص می کند.

این آنتی بادی ها علیه آنتی ژن های موجود در هسته واکنش نشان می دهند، مانند:

هیستون ها
آنتی ژن های DNA دو رشته ای و تک رشته ای.
ریبونوکلئوپروتئین ها

Anti-dsDNA ممکن است در سطح پایین با تعدادی از اختلالات وجود داشته باشد، اما در درجه اول با لوپوس همراه است. لوپوس یک اختلال التهابی مزمن خود ایمنی است که می تواند بر بافت ها و/یا اندام های مختلف بدن مانند کلیه ها، مفاصل، عروق خونی، پوست، قلب، ریه ها و مغز تأثیر بگذارد. آزمایش Anti-dsDNA، همراه با سایر آزمایش های اتوآنتی بادی، ممکن است برای کمک به تشخیص لوپوس و تشخیص آن از سایر اختلالات خود ایمنی استفاده شود.

تیتر Anti-dsDNA با درمان موفقیت آمیز SLE کاهش می یابد.
در صورت عود SLE تیتر Anti-dsDNA افزایش می یابد.
در مورد SLE خفته تیتر Anti-dsDNA تقریباً طبیعی است.
سطوح پایین تا متوسط تیتر Anti-dsDNA در سایر بیماری های خودایمنی، هپاتیت مزمن، سیروز صفراوی و مونونوکلئوز عفونی دیده می شود.

یکی از عوارض جدی لوپوس، نفریت لوپوس است، بیماری که با التهاب کلیه ها مشخص می شود و می تواند منجر به پروتئین در ادرار، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود. وقتی اتوآنتی بادی ها به آنتی ژن هایی که در کلیه ها رسوب کرده اند متصل می شوند. در ارزیابی فرد مبتلا به نفریت لوپوس، سطح بالای (تیتر) Anti-dsDNA به طور کلی با التهاب مداوم و آسیب به کلیه ها همراه است.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک دارای تظاهرات زیر است:

درد عضلانی
درد مشابه آرتروز در یک یا چند مفاصل (اما بدون آسیب مفصلی یا کمی)
بثورات قرمز که اغلب شبیه پروانه در ناحیه بینی و گونه است (بثورات مالاریک)
تب درجه پایین
خستگی مداوم، ضعف
حساسیت پوست به نور
مو و کاهش وزن
بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست یا پا
التهاب و آسیب اندامها و بافتها از جمله کلیه ها، ریه ها، قلب، دیواره قلب، سیستم عصبی مرکزی و عروق خونی

عوامل مداخله گر در آزمایش Anti-dsDNA

داروی هیدرالازین و پروکائین آمید ه سطح DNA را افزایش می دهند
یک اسکن رادیواکتیو در هفته گذشته ممکن است نتیجه را تغییر دهد.

اهمیت بالینی آزمایش Anti-dsDNA

افزایش سطح سرمی:

بیماری های کلاژن- عروقی
سایر بیماری های خود ایمنی مانند تب روماتیسمی هپاتیت مزمن
مونونوکلئوز عفونی
سیروز صفراوی

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش Anti-dsDNA استفاده می شود؟

آزمایش آنتی بادی DNA دو رشته ای (anti-dsDNA) برای کمک به تشخیص لوپوس در فردی که در آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای (ANA) نتیجه مثبت دارد و دارای علائم و نشانه های بالینی است که نشان دهنده لوپوس است، استفاده می شود.

به طور معمول، یک آزمایش ANA اولین آزمایشی است که برای ارزیابی یک فرد برای یک اختلال خود ایمنی انجام می شود. در حالی که یک آزمایش ANA مثبت در حدود 95 درصد موارد لوپوس دیده می شود، ممکن است در بسیاری از شرایط دیگر نیز مشاهده شود.

آزمایش anti-dsDNA برای لوپوس کاملاً اختصاصی است. با این حال، تنها 65 تا 85 درصد از افراد مبتلا به لوپوس ممکن است مثبت باشند. یعنی یک Anti -dsDNA منفی لوپوس را رد نمی کند. اگر فردی ANA مثبت داشته باشد ، ممکن است برای تشخیص لوپوس از سایر اختلالات خود ایمنی که علائم و نشانه های مشابهی دارند ، از تست Anti-dsDNA استفاده شود.

ممکن است یک آزمایش Anti-dsDNA به همراه یک آزمایش برای آنتی بادی Sm (آنتی بادی اسمیت)، دیگر آنتی بادی ضد هسته ای مرتبط با لوپوس، برای کمک به تشخیص توصیه شود. آزمایش ضد Sm ممکن است به عنوان بخشی از پانل آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA) پیشنهاد شود. بسته به علائم بالینی و تشخیص پزشک، ممکن است به آنتی بادی های دیگر نیز درخواست شود که بین اختلالات خود ایمنی دیگر تمایز قائل شوند و آنها را رد کنند. به عنوان مثال می توان به آزمایش آنتی بادی هیستون (لوپوس ناشی از دارو) و آنتی بادی های آنتی فسفولیپید اشاره کرد.

آزمایش Anti-dsDNA ممکن است برای ارزیابی فعالیت بیماری در افرادی که مبتلا به لوپوس هستند مورد استفاده قرار گیرد. مبتلایان به لوپوس اغلب دچار بیماری های شدید می شوند که در آن علائم بدتر می شوند و سپس فروکش می کنند. افزایش سطح Anti-dsDNA ممکن است قبل و در حین تشدید شدن بیماری مشاهده شود. به طور خاص، این آزمایش ممکن است برای مانیتورینگ نفریت لوپوس (یک عارضه جدی لوپوس که می تواند باعث آسیب و التهاب کلیه شود) مورد استفاده قرار گیرد. وقتی اتوآنتی بادی ها به آنتی ژن هایی که در کلیه ها رسوب کرده اند متصل می شوند، می تواند منجر به دفع پروتئین در ادرار ، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.

چه زمانی آزمایش Anti-dsDNA درخواست می شود؟

هنگامی که فرد علائم و نشانه هایی را نشان می دهد که ممکن است ناشی از لوپوس باشد و آزمایش ANA مثبت داشته باشد، به ویژه هنگامی که نتیجه آزمایش ANA به عنوان یک الگوی فلورسنت همگن” “homogeneous یا نشاندار “speckled” نشان داده شود، یک آزمایش Anti-dsDNA درخواست می شود.

آزمایش Anti-dsDNA ممکن است به صورت دوره ای برای مانیتورینگ پیشرفت بیماری یا افزایش بیماری در افرادی که مبتلا به لوپوس هستند، درخواست شود. ممکن است زمانی که نتیجه آزمایش اولیه منفی باشد اما علائم و نشانه های بالینی همچنان ادامه داشته باشد و به لوپوس مشکوک باشد، ممکن است تکرار شود.

نتیجه آزمایش Anti-dsDNA چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج یک آزمایش Anti-dsDNA معمولاً همراه با سابقه پزشکی، علائم و نشانه های فرد و نتایج سایر آزمایش ها آنتی بادی فرد در نظر گرفته می شود.

سطح بالایی از Anti-dsDNA در خون به شدت با بیماری لوپوس همراه است و اغلب در طول یا قبل از تشدید بیماری به طور قابل توجهی افزایش می یابد. هنگامی که Anti-dsDNA مثبت باشد و فرد مورد آزمایش علائم و نشانه های بالینی دیگری مرتبط با لوپوس داشته باشد، به این معنی است که فرد مورد آزمایش به احتمال زیاد لوپوس دارد. این امر به ویژه در صورت مثبت بودن تست ضد Sm نیز صادق است.
در ارزیابی فرد مبتلا به نفریت لوپوس، سطح بالای (تیتر) Anti-dsDNA به طور کلی با التهاب مداوم و آسیب به کلیه ها همراه است.
سطح بسیار پایین Anti-dsDNA منفی تلقی می شود اما تشخیص لوپوس را منتفی نمی کند. فقط حدود 65 تا 85 درصد از مبتلایان به لوپوس دارای Anti-dsDNA خواهند بود.
سطوح پایین تا متوسط اتو آنتی بادی ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی مانند سندرم شوگرن و بیماری ترکیبی بافت همبند (MCTD) دیده شود.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

Anti-dsDNA گاهی اوقات با بیماری هایی مانند هپاتیت مزمن، سیروز صفراوی اولیه و مونونوکلئوز عفونی وجود دارد. همچنین ممکن است در افرادی که از داروهایی مانند پروکائین آمید و هیدرالازین استفاده می کنند دیده شود. معمولاً تحت این شرایط این آزمایش به صورت معمول درخواست نمی شود

علاوه بر آزمایش DNA دو رشته ای، یک آزمایش آنتی DNA تک رشته ای (Anti-ssDNA) نیز وجود دارد. این اتوآنتی بادی کمتر مورد آزمایش قرار می گیرد و به شدت با لوپوس ارتباط ندارد اما ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی مشاهده شود.

ANA شامل گروهی از آنتی بادی های ضد هسته ای است. اگر آزمایش ANA منفی باشد، نشان می دهد که کل گروه منفی است. از آنجا که Anti-dsDNA عضوی از این گروه است، در صورت منفی بودن تست ANA نیازی به درخواست جداگانه نیست.

چرا تشخیص لوپوس ممکن است زمان زیادی طول بکشد؟

یک پزشک باید نه تنها به نتایج آزمایش ها، بلکه به علائم بالینی و سابقه فرد برای تشخیص تکیه کند. علائم ممکن است غیر اختصاصی باشند و اغلب پایدار نیستند ور در طول زمان تغییر می کنند. نتایج آزمایش ممکن است در ابتدا برای برخی از این آنتی بادی های مثبت به دلیل ماهیت چرخه ای اختلالات خود ایمنی مثبت نباشد. در برخی موارد، ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد تا الگویی نشان داده شود که نشان دهنده لوپوس یا هر بیماری دیگر خود ایمنی باشد.

اگر لوپوس تشخیص داده شده باشد، آیا امکان برطرف شدن بیماری وجود دارد؟

هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد، اما علائم و عوارض آن قابل کنترل است. اکثر افراد مبتلا به این بیماری دچار حملات شدید می شوند، اما اکثر آنها دوره های کمی یا خفیف از علائم را خواهند داشت.

وقتی اتوآنتی بادی توسط بدن تولید شد، در طول زندگی وجود خواهد داشت. با این حال، سطح سرمی آن در طول زمان متفاوت است و می تواند در سطوح بسیار پایین وجود داشته باشد.