آزمایش هورمون رشد (GH) | سوماتوتروپین | آزمایش GH

هورمون رشد (GH)، که سوماتوتروپین یا هورمون رشد انسانی نیز نامیده می شود، هورمون پپتیدی است که از لوب قدامی غده هیپوفیز ترشح می شود. این رشد اساساً تمام بافت های بدن از جمله استخوان را تحریک می کند. GH توسط سلول های هیپوفیز قدامی به نام سوماتوتروف سنتز و ترشح می شود که روزانه بین یک تا دو میلی گرم هورمون آزاد می کنند. GH برای رشد طبیعی بدن کودکان حیاتی است. سطح آن در دوران کودکی به تدریج افزایش می یابد و در طول جهش رشدی که در دوران بلوغ رخ می دهد به اوج خود می رسد.

با چه هدفی آزمایش هورمون رشد (GH) درخواست می شود؟

آزمایش هورمون رشد (GH) به دلایل بالینی مختلف، در درجه اول برای ارزیابی ناهنجاری‌ها در تولید GH، که می‌تواند منجر به انواع مسائل سلامتی شود، درخواست می‌شود. در اینجا دلایل اصلی درخواست آزمایش GH وجود دارد:

تشخیص اختلالات رشد در کودکان
– کمبود هورمون رشد (GHD): در کودکان معمولاً آزمایش GH برای تشخیص کمبود GH درخواست می شود که می تواند منجر به توقف رشد، کوتاهی قد یا تاخیر در رشد فیزیکی شود.
– افزایش هورمون رشد: تولید بیش از حد GH در کودکان می تواند منجر به غول پیکری (Gigantism) شود که با رشد غیرطبیعی و بیش از حد مشخص می شود.

تشخیص کمبود هورمون رشد در بزرگسالان: در بزرگسالان، کمبود GH می تواند علائمی مانند کاهش توده عضلانی، کاهش تراکم استخوان، افزایش توده چربی و کیفیت پایین زندگی ایجاد کند. آزمایش GH به تایید تشخیص کمک می کند.

تشخیص آکرومگالی (GH Excess): در بزرگسالان، تولید بیش از حد GH منجر به آکرومگالی می شود، وضعیتی که با بزرگ شدن استخوان ها و بافت های نرم به ویژه در دست ها، پاها و صورت مشخص می شود. آزمایش GH می تواند به تشخیص این اختلال کمک کند.

ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز: آزمایش GH را می توان به عنوان بخشی از ارزیابی گسترده تری از عملکرد هیپوفیز استفاده کرد، به خصوص اگر مشکوک به تومور هیپوفیز یا سایر اختلالات موثر بر تولید هورمون باشد.

پایش درمان GH: در افرادی که درمان جایگزینی GH را برای کمبود GH دریافت می کنند، از این آزمایش برای نظارت بر اثربخشی درمان و تنظیم دوز استفاده می شود.

ارزیابی هیپوگلیسمی در نوزادان و کودکان: GH در حفظ سطح قند خون نقش دارد. در موارد هیپوگلیسمی غیر قابل توضیح (قند خون پایین)، به ویژه در نوزادان و کودکان، ممکن است آزمایش GH برای تعیین اینکه آیا کمبود GH به این وضعیت کمک می کند درخواست شود.

ارزیابی سندرم ترنر یا سایر شرایط ژنتیکی: آزمایش GH ممکن است بخشی از ارزیابی شرایطی مانند سندرم ترنر باشد، که در آن کودکان کوتاهی قد را تجربه می کنند و ممکن است از درمان GH بهره مند شوند.

 انواع تست های GH:

– تست تحریک GH: برای تشخیص کمبود GH با تحریک بدن برای تولید GH و اندازه گیری پاسخ استفاده می شود.
– تست سرکوب GH: برای تشخیص آکرومگالی با سرکوب تولید GH و ارزیابی اینکه آیا سطح به اندازه کافی کاهش می یابد استفاده می شود.
– آزمایش فاکتور رشد شبه انسولین 1 (IGF-1): اغلب در کنار GH اندازه گیری می شود، زیرا سطح IGF-1 بازتاب پایدارتری از فعالیت GH را ارائه می دهد.

در صورت داشتن چه علائمی آزمایش هورمون رشد (GH) درخواست می شود؟

اگر فردی با علائمی که حاکی از کمبود GH یا GH بیش از حد باشد، ممکن است آزمایش هورمون رشد (GH) درخواست شود. این علائم در کودکان و بزرگسالان بسته به شرایط زمینه ای متفاوت است. در زیر علائم معمولی وجود دارد که ممکن است یک پزشک معالج را وادار به درخواست آزمایش GH کند:

علائم کمبود هورمون رشد در کودکان:

• رشد آهسته یا کوتاه قد: کودک به طور قابل توجهی کوتاهتر از همسالان است یا با سرعت کمتری رشد می کند.
• بلوغ تاخیری: بلوغ ممکن است تاخیر داشته باشد یا در زمان مورد انتظار رخ ندهد.
• افزایش چربی دور کمر: افزایش محسوس چربی بدن به خصوص در ناحیه شکم.
• ویژگی های صورت نابالغ : کودکان ممکن است ظاهری جوان یا توسعه نیافته حفظ کنند.
• توسعه ضعیف عضلات: کمبود توده عضلانی و قدرت.
• تاخیر در رشد دندان: دندان ها ممکن است دیرتر از حد معمول رویش کنند.

علائم کمبود هورمون رشد در بزرگسالان:

• کاهش توده عضلانی: از دست دادن قدرت و تون عضلانی که به ضعف کمک می کند.
• افزایش چربی بدن: به خصوص در اطراف شکم که ممکن است منجر به تغییر در ترکیب بدن شود.
• کاهش تراکم استخوان: منجر به افزایش خطر پوکی استخوان و شکستگی می شود.
• خستگی: احساس خستگی یا ضعف علیرغم سطح عادی فعالیت.
• اضطراب یا افسردگی: تغییرات در رفاه عاطفی، از جمله نوسانات خلقی و افسردگی.
• کاهش ظرفیت ورزش: مشکل در انجام فعالیت های بدنی که قبلاً قابل کنترل بودند.
• کاهش کیفیت زندگی: احساس عمومی بد سلامتی، با انرژی و نشاط کمتر.

علائم هورمون رشد بیش از حد در کودکان (غول پیکری):

• رشد بیش از حد قد: کودکان ممکن است به طور غیرعادی نسبت به سن خود قد بلندی داشته باشند و اندام های بلند داشته باشند.
• نرخ رشد سریع: کودک ممکن است خیلی سریعتر از همسالان رشد کند.
• بلوغ تاخیری: با وجود رشد سریع، بلوغ ممکن است به تاخیر بیفتد.
• سردرد: سردردهای مکرر که اغلب به فشار ناشی از تومور هیپوفیز مربوط می شود.

علائم هورمون رشد بیش از حد در بزرگسالان (آکرومگالی):

• بزرگ شدن دست ها و پاها: دست ها و پاها ممکن است بزرگتر شوند و به کفش یا حلقه های بزرگتر نیاز داشته باشند.
• درشت شدن اجزای صورت: بزرگ شدن فک، بینی، لب ها و پیشانی.
• پوست ضخیم: پوست ممکن است چرب، ضخیم و مستعد آکنه شود.
• درد مفاصل: به دلیل افزایش رشد بافت، ممکن است ناراحتی در مفاصل ایجاد شود.
• صدای عمیق: ضخیم شدن تارهای صوتی می تواند منجر به صدای عمیق یا خشن شود.
• تعریق بیش از حد: تعریق زیاد ممکن است به دلیل فعالیت بیش از حد غدد عرق رخ دهد.
• سردرد و مشکلات بینایی: ناشی از فشار تومور هیپوفیز بر روی ساختارهای مجاور به خصوص عصب بینایی است.
• سندرم تونل کارپال: فشردگی عصب که منجر به بی حسی یا گزگز در دست می شود.

دلایل دیگر برای آزمایش GH بر اساس علائم:

• هیپوگلیسمی غیر قابل توضیح (قند خون پایین): GH در حفظ سطح طبیعی گلوکز نقش دارد و کمبود آن می تواند باعث افت مکرر قند خون شود.
• مشکلات غده هیپوفیز: علائمی مانند اختلالات بینایی، سردرد یا سایر عدم تعادل هورمونی ممکن است نشان دهنده وجود تومور هیپوفیز یا اختلال در عملکرد باشد
• ارزیابی نارسایی رشد در شرایطی مانند سندرم ترنر یا سندرم پرادر-ویلی: درمان GH اغلب برای کودکان مبتلا به این شرایط در نظر گرفته می شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش هورمون رشد (GH):

هورمون رشد دردر دوره های متناوبی در طول روز ترشح می شود، بنابراین یک اندازه گیری سطح خون معمولاً از نظر بالینی مفید نیست. بنابراین، سطح هورمون رشد معمولاً با استفاده از روش‌های سرکوب یا تحریک هورمون رشد اندازه‌گیری می‌شود. پس از 10 تا 12 ساعت ناشتا بودن، نمونه خون از ورید بازو گرفته می شود. سپس تحت نظارت پزشک، روش سرکوب یا تحریک انجام می شود. این ممکن است شامل استفاده از انفوزیون داخل وریدی (IV) باشد. نمونه خون سپس از یک ورید در فواصل زمانی مشخص گرفته می شود.

گاهی اوقات یک نمونه خون به دنبال یک روزه و استراحت یا پس از یک دوره ورزش شدید گرفته می شود.

هر دستورالعملی که به شما داده می شود را دنبال کنید. در بیشتر موارد باید ناشتا باشید. استراحت یا ورزش شدید برای مدتی قبل از جمع آوری ممکن است مورد نیاز باشد.

کودکان و نوجوانانی که برای کمبود GH مورد آزمایش قرار می‌گیرند باید چند روز قبل از آزمایش برای درمان با استروئیدهای جنسی آماده شوند. چنین درمانی تعداد پاسخ های GH کاذب پایین به تحریک را کاهش می دهد. پزشک که آزمایش GH را درخواست می کند باید نسخه ای برای والدین کودک برای چنین داروهایی ارائه دهد. برخی از پزشکان نیز پروپرانولول را قبل از آزمایش تجویز می کنند تا تعداد پاسخ های GH کاذب به تحریک را کاهش دهند.

چه چیزی در آزمایش هورمون رشد (GH) مورد بررسی قرار می گیرد؟

هورمون رشد (GH) یا سوماتوتروپین توسط سلول های اسیدوفیل در غده هیپوفیز قدامی ترشح می شود و نقش اصلی را در تعدیل رشد از بدو تولد تا پایان بلوغ ایفا می کند. در اینجا یک مکانیسم بازخورد استادانه مرتبط با ترشح GH وجود دارد. هیپوتالاموس هورمون آزاد کننده هورمون رشد ترشح می کند که ترشح GH را از هیپوفیز تحریک می کند.

تعریف هورمون رشد

• هورمون رشد یک پلی پپتید تک زنجیره ای با وزن مولکولی 21500 دا و 191 اسید آمینه است.
• دارای دو پل دی سولفید درون مولکولی است.
• ساختار آن شبیه پرولاکتین است.
• این یکی از هورمون هایی است که در رشد تولید شده توسط غده هیپوفیز نقش دارد.
• به آن سوماتوتروپین نیز می گویند که توسط سلول های اسیدوفیل غدد هیپوفیز قدامی ترشح می شود.
• در سلول ها به صورت دانه های درون سلولی ذخیره می شود.
• تولید هورمون رشد ضربان دار است.
• سلول های غده هیپوفیز قدامی (سلول های اسیدوفیل) علاوه بر هورمون رشد، پرولاکتین، هورمون محرک تیروئید (TSH)، هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) را نیز ترشح می کنند:
• هیپوگلیسمی غده هیپوفیز را برای ترشح GH تحریک می کند. آنتاگونیست انسولین است. این به عنوان یک تست تحریکی استفاده شد اما ایمن نبود.

هورمون رشد (GH) اثرات خود را بر روی بسیاری از بافت ها از طریق گروهی از پپتیدها به نام سوماتومدین ها اعمال می کند. سوماتومدین C توسط کبد تولید می شود و تأثیر عمده ای بر غضروف دارد. سطوح بالای سوماتومدین ها باعث تحریک تولید سوماتوستاتین از هیپوتالاموس می شود. سوماتواستاتین ترشح بیشتر GH از هیپوفیز را مهار می کند.

مکانیسم کنترل هورمون رشد (GH):

• ترشح هورمون رشد توسط دو عامل هیپوتالاموسی کنترل می شود که از پایانه های عصبی در برجستگی میانی به گردش خون پورتال ترشح می شود.
• هورمون آزاد کننده هورمون رشد (GH-RH). ترشح GH را در گردش خون تحریک می کند.
• فاکتور بازدارنده آزادسازی سوماتوتروپین (SRIF) آزاد شدن GH را در گردش خون مهار می کند.
• SRIF در سلول های دلتا جزایر پانکراس و سایر مکان های دستگاه گوارش یافت می شود.
• SRIF همچنین عملکرد مهم دیگری در مهار آزادسازی انسولین و گلوکاگون دارد.
• GH بر بسیاری از بافت ها از طریق گروهی از پپتیدها (Somatomedins) تأثیر می گذارد.
• افزایش سطح سوماتومدین ها منجر به افزایش تولید سوماتوستاتین می شود که از هیپوتالاموس آزاد می شود.

هورمون رشد (GH) هورمونی است که برای رشد و تکامل طبیعی کودکان ضروری است. باعث رشد مناسب استخوان از بدو تولد تا بلوغ می شود. هم در کودکان و هم در بزرگسالان، هورمون رشد به تنظیم سرعت تولید انرژی بدن از غذا (متابولیسم) و ساخت لیپیدها، پروتئین ها و گلوکز (قند) کمک می کند. همچنین به تنظیم تولید گلبول های قرمز خون و توده عضلانی کمک می کند.

GH گلوکز را از طریق مکانیسم های زیر افزایش می دهد:

• جلوگیری از ورود گلوکز به سلول های عضلانی
• با مهار گلیکولیز
• با مهار تشکیل تری گلیسیرید از گلوکز

GH دارای تغییرات روزانه در غلظت است. محرک هایی که منجر به افزایش GH می شوند:

1. ورزش
2. استرس جسمی و روحی
3. مصرف پروتئین
4. هیپوگلیسمی

• اوج ترشح 3 ساعت بعد از مصرف غذا یا ورزش رخ می دهد.
• سطح آن در طول روز کم است و حدود 5 نانوگرم در میلی لیتر است (مرجع دیگر می گوید <2 نانوگرم در میلی لیتر).
• در بزرگسالان و کودکان در عصر بالاترین سطح را نشان می دهد.
• ترشح GH اپیزودیک و متغیر است. گاهی اوقات، سطح ممکن است در یک فرد سالم به 40 نانوگرم در میلی لیتر برسد.
• بالاترین مقادیر در طول عمیق ترین سطح خواب مشاهده می شود. بنابراین سطح آن در هنگام خواب افزایش می یابد.
• بنابراین بهترین زمان 60 تا 90 دقیقه بعد از خواب عمیق است.
• یا تمرین را به مدت 30 دقیقه انجام دهید و نمونه GH را بگیرید که در بالاترین سطح خواهد بود.
• GH ممکن است ده برابر سطح طبیعی در طول خواب افزایش یابد

هورمون رشد طور معمول در طول روز و شب به صورت ضربانی در خون منتشر می شود و اوج آن بیشتر در طول شب رخ می دهد. به همین دلیل، تفسیر یک اندازه گیری سطح GH در خون دشوار است و معمولاً از نظر بالینی مفید نیست. اگر نمونه در طول یک پالس گرفته شود، مقدار بالاتر و اگر در یک دوره بین پالس گرفته شود، کمتر خواهد بود.

بنابراین، روش هایی به نام تست های تحریک و سرکوب هورمون رشد اغلب برای تشخیص شرایط ناشی از کمبود یا بیش از حد هورمون رشد استفاده می شود. این روش‌ها همراه با علائم و نشانه‌ها و سطوح فاکتور رشد (یعنی فاکتور رشد شبه انسولین 1 (IGF-1) و پروتئین اتصال دهنده فاکتور رشد شبه انسولین 3 استفاده می‌شوند

کمبود هورمون رشد (GH):

برخی از کودکان در بدو تولد دچار کمبود GH هستند (مادرزادی)، اما برخی ممکن است بعداً به دلیل آسیب مغزی یا تومور دچار کمبود شوند. این شرایط می تواند غده هیپوفیز را تحت تاثیر قرار دهد و باعث کاهش عملکرد هیپوفیز و در نتیجه کاهش تولید هورمون های هیپوفیز (هیپو هیپوفیز) شود. گاهی اوقات، علت کمبود مشخص نیست، دسته‌ای که به آن «ایدیوپاتیک» می‌گویند.

در بزرگسالان، هورمون رشد در تنظیم تراکم استخوان، توده عضلانی و متابولیسم گلوکز و لیپید نقش دارد. همچنین می تواند بر عملکرد قلب و کلیه تأثیر بگذارد. کمبودها ممکن است در کودکی شروع شود یا در بزرگسالی ایجاد شود. به عنوان مثال، کمبود می تواند به دلیل آسیب غده هیپوفیز ناشی از ضربه به سر، تومور مغزی یا جراحی یا پرتودرمانی ایجاد شود. این می تواند منجر به کاهش هورمون های هیپوفیز (هیپوفیتاریسم) شود.

هورمون رشد (GH) بیش از حد:

هورمون رشد (GH) اضافی اغلب به دلیل یک تومور هیپوفیز (معمولا خوش خیم) است که GH تولید می کند.

هورمون رشد (GH)  بیش از حد در کودکان می تواند باعث شود که استخوان های بلند آنها پس از بلوغ به رشد خود ادامه دهند و در نتیجه این بیماری بسیار نادر، افراد غول پیکر ایجاد شود. افرادی که GH بیش از حد دارند همچنین ممکن است دارای ضخیم شدن ویژگی های صورت، ضعف عمومی، بلوغ تاخیری و سردرد باشند. تومورهای هیپوفیز که هورمون رشد اضافی را آزاد می کنند، در صورتی که بزرگ شوند، می توانند باعث از دست دادن بینایی شوند.

هورمون رشد (GH) بیش از حد در بزرگسالان می تواند منجر به بیماری نادر، آکرومگالی شود، که نه با افزایش طول استخوان، بلکه با ضخیم شدن استخوان مشخص می شود. اگر چه علائمی مانند ضخیم شدن پوست، تعریق، خستگی، سردرد و درد مفاصل در ابتدا می تواند نامحسوس باشد، اما افزایش سطح هورمون رشد (GH) می تواند منجر به بزرگ شدن دست ها و پاها، بزرگ شدن استخوان های صورت، سندرم تونل کارپال و بزرگ شدن غیر طبیعی اندام های داخلی شود. GH اضافی همچنین می تواند باعث ایجاد لکه پوستی (Skin Patch) و پولیپ روده شود.

اغلب، تومور هیپوفیز که باعث ایجاد اضافی می شود را می توان با جراحی برداشت و/یا با دارو یا اشعه درمان کرد. در بیشتر موارد، این باعث می شود که سطوح GH و IGF-1 به سطح نرمال یا نزدیک به نرمال بازگردد.

در صورت عدم درمان، آکرومگالی و غول‌پیکر می‌توانند منجر به عوارضی مانند دیابت نوع 2، افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا، آرتریت و به طور کلی کاهش طول عمر شوند.

یکی از قابل اطمینان ترین محرک های GH، هیپوگلیسمی ناشی از انسولین است که در آن گلوکز خون به کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر کاهش می یابد. سایر محرک های GH شامل ورزش شدید و داروها (به عنوان مثال، آرژنین، گلوکاگون، لوودوپا، کلونیدین) است. گلوکاگون به دلیل نگرانی های ایمنی در مورد هیپوگلیسمی ناشی از انسولین به طور گسترده برای تحریک GH استفاده می شود.

کمبود هورمون رشد (GH) هیپوفیز را نمی توان با شناسایی کمبود GH به یک محرک تشخیص داد، زیرا تا 20٪ از بیماران عادی به محرک پاسخ نمی دهند. از این رو معمولاً یک آزمایش با تحریک دوگانه انجام می شود: انفوزیون آرژنین با هیپوگلیسمی ناشی از انسولین همراه است. آرژنین یک اسید آمینه است که ترشح GH را تحریک می کند. هیپوگلیسمی همچنین ترشح GH را تحریک می کند. غلظت GH بیش از 10 میلی گرم در لیتر پس از تحریک به طور موثری کمبود GH را حذف می کند. کم کاری تیروئید باید قبل از آزمایش تحریک GH کنار گذاشته شود.

هورمون رشد (GH) همچنین می تواند با ورزش شدید تحریک شود. ممکن است مستلزم دویدن یا بالا رفتن از پله به مدت 20 دقیقه باشد. نمونه خون GH در دقیقه های 0، 20 و 40 گرفته می شود. فاکتور آزاد کننده GH همچنین می تواند برای تحریک GH استفاده شود. در حال حاضر بهترین روش برای شناسایی بیمارانی که دارای کمبود GH هستند، یک تست تحریک مثبت است که به دنبال آن پاسخ مثبت به یک کارآزمایی درمانی GH است. کمبود GH نیز زمانی مشکوک است که سن استخوان، همانطور که با اشعه ایکس ilms استخوان‌های بلند مشخص می‌شود، نشان‌دهنده تاخیر در رشد بر اساس سن تقویمی باشد.

خط (IV) و پاسخ هیپوگلیسمی ناشی از تزریق انسولین. ممکن است شامل افت فشار خون وضعیتی، خواب آلودگی، دیافورز، و عصبی باشد. این عمل معمولا توسط یک پرستار و تحت نظارت پزشک انجام می شود. آزمایش تقریباً 2 ساعت طول می کشد تا انجام شود.

عوامل مداخله گر در آزمایش هورمون رشد (GH):

• اندازه گیری تصادفی GH تعیین کننده کافی برای کمبود GH نیست، زیرا ترشح هورمون به صورت اپیزودیک است.
• ترشح GH با استرس، ورزش، رژیم غذایی و سطوح پایین گلوکز خون افزایش می یابد.
• داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطوح شوند عبارتند از آمفتامین، آرژنین، دوپامین، استروژن، گلوکاگون، هیستامین، انسولین، لوودوپا، متیل دوپا و اسید نیکوتینیک.
• داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطوح شوند عبارتند از کورتیکواستروئیدها و فنوتیازین ها.
• لازم به ذکر است که اکثر موارد کوتاهی قد به دلیل کمبود GH نیست. آنها همچنین می توانند با ویژگی های خانوادگی، انواع بیماری ها و شرایط و سایر اختلالات ژنتیکی مرتبط باشند. به ندرت، یک فرد ممکن است علائم مرتبط با کمبود GH را داشته باشد اما سطوح GH طبیعی یا بالا به دلیل مقاومت ارثی به GH داشته باشد. در موارد مقاومت GH، در حالی که سطوح GH بالا و سطوح IGF-1 پایین است.

اهمیت بالینی آزمایش هورمون رشد (GH):

افزایش سطح سرمی هورمون رشد (GH):

• غول پیکری
• آکرومگالی: این دو سندرم ناشی از GH اضافی است.
• بی اشتهایی عصبی: گرسنگی باعث تحریک ترشح GH می شود.
• فشار
• جراحی بزرگ
• هیپوگلیسمی
• گرسنگی
• حالت خواب عمیق
• ورزش: این موقعیت ها ترشح GH را تحریک می کنند.
• هیپوگلیسمی: هیپوگلیسمی ترشح GH را تحریک می کند.

کاهش سطح سرمی هورمون رشد (GH):

• کمبود GH: بیماری ها (به عنوان مثال، تومور، انفارکتوس، تروما) هیپوفیز می تواند منجر به نارسایی هیپوفیز در ترشح GH یا تمام هورمون های هیپوفیز شود. تست های تحریک GH در تحریک ترشح GH شکست خواهند خورد
• نارسایی هیپوفیز: GH در هیپوفیز تولید می شود. بیماری ها، تومورها، ایسکمی، یا ضربه به هیپوفیز یا هیپوتالاموس باعث کمبود GH می شود.
• کوتولگی: نتیجه کمبود GH در کودکان است.
• هایپرگلیسمی: افزایش سطح گلوکز ترشح GH را مهار می کند.
• عدم رشد: نتیجه کمبود GH در نوزادان است.
• تأخیر در بلوغ جنسی: نتیجه کمبود GH در نوجوانان است.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش هورمون رشد (GH) استفاده می شود؟

آزمایش هورمون رشد (GH) عمدتاً برای کمک به تشخیص کمبود هورمون رشد و کمک به ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز، معمولاً به عنوان پیگیری سایر نتایج آزمایش هورمون هیپوفیز غیرطبیعی استفاده می شود.

آزمایش GH همچنین برای تشخیص GH اضافی و کمک به تشخیص و پایش درمان آکرومگالی و غول‌پیکر استفاده می‌شود.

تست های تحریک GH به تشخیص کمبود GH و هیپوفیز کمک می کند. برای آزمایش تحریک، پس از 10تا 12 ساعت ناشتا نمونه خون گرفته می شود. سپس، تحت نظارت دقیق پزشکی، یک محلول داخل وریدی از ماده ای به شما داده می شود که به طور معمول آزاد شدن GH از هیپوفیز را تحریک می کند. سپس نمونه های خون در فواصل زمانی مشخص گرفته می شود و سطح GH در هر کدام آزمایش می شود تا ببینیم آیا غده هیپوفیز برای تولید سطوح مورد انتظار GH تحریک شده است یا خیر.

از آنجایی که ورزش به طور معمول باعث افزایش GH می شود، ورزش شدید نیز ممکن است به عنوان محرک برای آزادسازی GH استفاده شود.

سایر آزمایش هایی که ممکن است انجام شود عبارتند از:

IGF-1 – هورمون رشد تولید فاکتور رشد شبه انسولین-1 (IGF-1) را تحریک می کند. IGF-1 هورمونی است که بسیاری از اثرات GH را انجام می دهد و به رشد و تکامل طبیعی استخوان و بافت کمک می کند. با این حال، بر خلاف GH، سطح آن در خون در طول روز ثابت است. این باعث می شود IGF-1 یک شاخص مفید برای سطوح متوسط ​​GH باشد و آزمایش IGF-1 اغلب برای کمک به ارزیابی کمبود یا افزایش GH استفاده می شود.

IGFBP3– هورمون رشد همچنین تولید IGFBP3 (پروتئین اتصال دهنده فاکتور رشد شبه انسولین 3) را تحریک می کند. سطح گردشی این پروتئین همچنین به عنوان معیاری برای عملکرد/فعالیت هورمون رشد استفاده می شود و به ویژه در کودکان کمتر از 3 سال مفید است.

آزمایش سرکوب GH و آزمایش IGF-1 همچنین می تواند برای مانیتور درمان تومور هیپوفیز که GH اضافی تولید می کند استفاده شود. اگر تومور وجود داشته باشد، سطح GH و IGF-1 را می توان پس از برداشتن تومور اندازه گیری کرد تا مشخص شود که آیا کل تومور با موفقیت برداشته شده است یا خیر. ممکن است آزمایش‌هایی در فواصل منظم برای سال‌ها پس از آن برای نظارت بر تولید GH و تشخیص عود تومور تجویز شود.وقی، فشار خون بالا، آرتریت و به طور کلی کاهش طول عمر شوند.

هورمون رشد چگونه بر میزان قند خون تأثیر می گذارد؟

هورمون رشد (GH) با تقویت مقاومت به انسولین، بر سطح قند خون تأثیر می گذارد، که توانایی سلول ها برای جذب گلوکز از جریان خون را کاهش می دهد. GH عمل انسولین را در بافت عضلانی و چربی کاهش می دهد و منجر به افزایش سطح گلوکز خون می شود. به همین دلیل است که هورمون رشد بیش از حد، همانطور که در شرایطی مانند آکرومگالی دیده می شود، می تواند منجر به افزایش قند خون و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شود. GH همچنین گلوکونئوژنز (تولید گلوکز در کبد) را تحریک می کند و به افزایش سطح قند خون کمک می کند.

هورمون رشد چگونه با هورمون های دیگر مانند کورتیزول و انسولین تعامل می کند؟

هورمون رشد با چندین هورمون از جمله کورتیزول و انسولین تعامل دارد:

• کورتیزول: کورتیزول مانند GH سطح گلوکز خون را افزایش می دهد. هر دو هورمون باعث افزایش گلوکونئوژنز و مهار جذب گلوکز توسط بافت ها می شوند. اثر ترکیبی آنها می تواند منجر به افزایش مقاومت به انسولین در زمانی که هر دو بالا می روند، مانند هنگام استرس.
• انسولین: GH با کاهش حساسیت بافت ها به اثرات انسولین، با عملکرد انسولین مخالفت می کند. این تعامل منجر به کاهش جذب گلوکز توسط سلول ها و افزایش سطح گلوکز خون می شود. با وجود این اثرات، GH سنتز پروتئین و آنابولیسم را تقویت می کند و نقش اصلی آنابولیک انسولین را در بدن متعادل می کند.

افزایش سن چگونه بر سطح هورمون رشد تأثیر می گذارد؟

سطح هورمون رشد به طور طبیعی با افزایش سن در فرآیندی که اغلب به آن “سوماتوپوز” می گویند کاهش می یابد. حداکثر ترشح GH در دوران بلوغ اتفاق می افتد و به تدریج پس از بزرگسالی کاهش می یابد. در میانسالی، سطوح GH به طور قابل توجهی پایین‌تر می‌شود و به برخی تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با سن، مانند کاهش توده عضلانی، افزایش رسوب چربی، کاهش تراکم استخوان و کاهش ظرفیت ورزش کمک می‌کند. کاهش GH با افزایش سن بخشی از دلیل این است که افراد مسن ممکن است تغییراتی را در ترکیب بدن و متابولیسم تجربه کنند.

آیا مکمل هورمون رشد می تواند عملکرد ورزشی را بهبود بخشد؟ 

مکمل های هورمون رشد توسط برخی از ورزشکاران برای بهبود عملکرد استفاده می شود، اگرچه اثربخشی آن مورد بحث است و در ورزش های رقابتی ممنوع است. GH می تواند توده بدون چربی بدن را با افزایش رشد عضلات و کاهش توده چربی افزایش دهد. با این حال، مطالعات نشان می دهد که در حالی که مکمل GH ممکن است ترکیب بدن را بهبود بخشد، تأثیر آن بر قدرت، استقامت یا عملکرد واقعی عضلات محدود یا ناچیز است. علاوه بر این، مکمل GH خطرات قابل توجهی از جمله مقاومت به انسولین، درد مفاصل و افزایش خطر بیماری قلبی عروقی و سرطان را به همراه دارد.

هورمون رشد چه نقشی در تنظیم خواب دارد؟

هورمون رشد ارتباط نزدیکی با خواب دارد، به ویژه در مرحله خواب آرام (عمیق). ترشح GH از یک الگوی ضربانی پیروی می کند که بیشترین ترشح آن اندکی پس از شروع خواب عمیق رخ می دهد. به همین دلیل است که خواب عمیق و ترمیمی برای حفظ سطوح طبیعی GH حیاتی است. اختلالات خواب، مانند بی خوابی یا آپنه خواب، می تواند ترشح GH را کاهش دهد و منجر به پیامدهای سلامتی مختلفی مانند اختلال در ترمیم بافت، کاهش توده عضلانی و افزایش تجمع چربی شود. GH خود فرآیندهای ترمیمی را در طول خواب، مانند رشد و ترمیم بافت، ترویج می کند.

نقش هورمون رشد در متابولیسم چربی و ترکیب بدن چیست؟

هورمون رشد با ترویج لیپولیز، تجزیه چربی در بافت چربی، نقش مهمی در متابولیسم چربی ایفا می کند. GH آزاد شدن اسیدهای چرب آزاد را در جریان خون تحریک می کند، که سپس به عنوان منبع انرژی، به ویژه در هنگام روزه داری یا ورزش استفاده می شود. این عمل به کاهش چربی بدن به ویژه چربی احشایی کمک می کند. GH همچنین باعث رشد عضلات (اثر آنابولیک)، بهبود ترکیب کلی بدن با افزایش توده بدون چربی و در عین حال کاهش توده چربی می شود. این اثرات باعث می شود که GH برای حفظ ترکیب بدنی سالم، به ویژه در دوره های رشد و فعالیت بدنی ضروری باشد.