آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) | Anti-Mullerian Hormone | Müllerian Inhibiting Factor | آزمایش AMH

آنتی مولرین هورمون (AMH) نقش کلیدی در رشد اندام های جنسی کودک در دوران بارداری دارد. سطح آنتی مولرین هورمون (AMH) در نوزادان پسر بالاتر است، زیرا این امر مانع از رشد اندام های تناسلی زنانه می شود. نوزادان دختر برای رشد خود فقط به مقدار کمی آنتی مولرین هورمون (AMH) نیاز دارند. اگر AMH کافی برای توقف رشد اندام های زنانه وجود نداشته باشد، اندام های هر دو جنس ممکن است تشکیل شوند. هنگامی که این اتفاق می افتد، اندام تناسلی نوزاد ممکن است به وضوح به عنوان مرد یا زن شناخته نشود. این به عنوان اندام تناسلی مبهم شناخته می شود. نام دیگر این بیماری اینترسکس است.

چرا آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) درخواست می شود؟

• در زنان، برای ارزیابی عملکرد تخمدان و وضعیت یائسگی
• در ارزیابی سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا ارزیابی اثربخشی درمان سرطان تخمدان
• در یک نوزاد، برای ارزیابی وجود اندام های جنسی خارجی که به وضوح مرد یا زن نیستند (دستگاه تناسلی مبهم) و/یا عملکرد بیضه ها در یک پسر نوزاد

چه زمانی آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) بایستی انجام شود؟

• هنگامی که یک پزشک می خواهد باروری زنان را ارزیابی کند
• شروع یائسگی را پیش بینی می کند
• به سندرم تخمدان پلی کیستیک مشکوک است
• می خواهد علت ویژگی های مردانه در یک زن را ارزیابی کند (مرد زایی).
•  گاهی اوقات قبل از برخی از روشهای کمک باروری
•  دوره ای زمانی که زنی تحت درمان سرطان تخمدان تولید کننده AMH قرار می گیرد
•  هنگامی که مشکوک است که بیضه های یک پسر بچه وجود ندارد، پنهان شده یا به درستی کار نمی کند

چه چیزی در آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) مورد بررسی قرار می گیرد؟

آنتی مولرین هورمون (AMH) یک هورمون گلیکوپروتئینی دایمر است که متعلق به خانواده فاکتور رشد – بتا است و توسط بافت های تولید مثل ساخته می شود، از جمله بیضه ها در مردان و تخمدان ها در زنان. نقش AMH و مقدار معمول موجود بسته به جنس و سن متفاوت است. این آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) را در خون اندازه گیری می کند.

در اوایل رشد نوزاد پسر، آنتی مولرین هورمون (AMH) توسط بیضه ها تولید می شود و مانع از رشد اندام های تناسلی زنان می شود و در عین حال رشد سایر اندام های تناسلی مرد را نیز افزایش می دهد.

در مردان توسط سلول های سرتولی بیضه و در زنان توسط سلول های گرانولوزای تخمدان تولید می شود غلظت سرمی آنتی مولرین هورمون (AMH) در پسران زیر 2 سال افزایش می یابد و سپس تا زمان بلوغ کاهش شدید وجود دارد. در افراد مونث، غلظت AMH سرم هنگام تولد بسیار کم است، پس از بلوغ به اوج خود می رسد، پس از آن با افزایش سن به تدریج کاهش می یابد و در یائسگی غیرقابل تشخیص است.

در دختران، سطوح پایینی از آنتی مولرین هورمون (AMH) تولید می شود، بنابراین امکان ایجاد ساختارهای باروری زنان فراهم می شود. سطح آنتی مولرین هورمون (AMH) در دختران جوان تا زمان بلوغ پایین است، زمانی که تخمدان ها شروع به تولید آن می کنند، سطح آن افزایش می یابد. آنتی مولرین هورمون (AMH) سپس در زنان در دوران باروری به طور پیوسته کاهش می یابد، پس از یائسگی بسیار کم و در نهایت غیرقابل تشخیص می شود.

آنتی مولرین هورمون (AMH) برای یک زن در دوران باروری مهم است. در هنگام تولد، یک زن حدود یک میلیون تخمک دارد که تعداد آنها به طور طبیعی در دوران کودکی به حدود 500000 تخمک کاهش می یابد. فقط تعداد کمی از این تخمک های باقی مانده در مرحله بلوغ فولیکول – یکی یکی به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی ماهانه زنان قرار می گیرند.

آنتی مولرین هورمون (AMH) تأثیر متعادل کننده ای بر عملکردهای چرخه ای ماهانه هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) در طی فرآیند بلوغ و رهاسازی تخمک (تخمک گذاری) دارد. میزان آنتی مولرین هورمون (AMH) موجود بازتاب این رشد فولیکولی است.

مطالعات نشان داده است که سطح AMH ممکن است در تعیین پتانسیل باقی مانده تخمک زن (ذخیره تخمدان) و احتمال باردار شدن او مفید باشد. آنتی مولرین هورمون (AMH) در طول دوران باروری کاهش می یابد، با نزدیک شدن به دوران یائسگی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و معمولاً پس از یائسگی تقریباً غیرقابل تشخیص است. تعیین سطح AMH ممکن است در ارزیابی وضعیت باروری فعلی یک زن مفید باشد و ممکن است شروع یائسگی را پیش بینی کند.

با افزایش سن، ذخیره عملکردی تخمدان در نتیجه فرسودگی مخزن فولیکول اولیه کاهش می یابد. این منجر به کاهش تعداد فولیکول‌های کوچک آنترال و در نتیجه کاهش سطح AMH سرم می‌شود که در یائسگی به سطوح غیرقابل تشخیص می‌رسد.

افزایش سطح آنتی مولرین هورمون (AMH) می تواند ناشی از  سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. فولیکول های اضافی که در این سندرم رخ می دهد مقدار زیادی غیرطبیعی AMH تولید می کند. نشان داده شده است که وقتی AMH وجود نداشته باشد، نرخ سریع‌تری برای جذب فولیکولی اولیه مشاهده شده است که منجر به نارسایی زودرس تخمدان می‌شود. با این حال، منطقی است که با افزایش سطح AMH، جذب فولیکولی مهار می شود و در نتیجه بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ایجاد می شود.

آنتی مولرین هورمون (AMH) همچنین نقش مهمی در تمایز جنسی در جنین دارد. در چند هفته اول بارداری، یک نوزاد در حال رشد می تواند اندام های تناسلی مرد یا زن را توسعه دهد. تولید AMH و آندروژنها توسط دو بیضه موجود در نوزاد پسر مانع از رشد اندامهای تناسلی زنان (مجاری مولرین که در جنین نر و ماده وجود دارد) و تشکیل سایر اندامهای تناسلی مرد را افزایش می دهد.

اگر مقدار کافی آنتی مولرین هورمون (AMH) در طی این فرایند در دسترس نباشد یا وجود نداشته باشد، ممکن است اندام های زنانه و مردانه ایجاد شوند. نوزاد متولد شده با دستگاه تناسلی مبهم ممکن است فوراً به عنوان مرد یا زن شناخته نشود.

غلظت آنتی مولرین هورمون (AMH) سرم در برخی از بیماران مبتلا به تومورهای سلولی گرانولوزای تخمدان افزایش می یابد که تقریباً 10٪ از تومورهای تخمدان را تشکیل می دهند. AMH، همراه با آزمایش های مرتبط از جمله اینهیبین A و B ،استرادیول و آنتی ژن سرطانی 125  [CA 125]، می تواند برای تشخیص و پایش  این بیماران مفید باشد.

عوامل مداخله گر در آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH):

• تداخل در غلظت بیوتین بالای 30 نانوگرم در میلی لیتر مشاهده می شود. تا حداقل 12 ساعت پس از آخرین تجویز بیوتین، نباید از بیمارانی که درمان با دوزهای بالای بیوتین دریافت می کنند، نمونه گرفته شود.
• داروهای زیر ممکن است با این آزمایش تداخل داشته باشند، Cetrotide (cetrorelix)، Ovitrelle، Endometrin (پروژسترون) و فولیستاتین: از این آزمایش برای تجزیه و تحلیل نمونه های بیمارانی که 1 یا بیشتر از این محصولات را طی 1 تا 2 هفته پس از آزمایش دریافت کرده اند استفاده نکنید.
• در موارد نادر، تداخل ناشی از تیترهای بسیار بالای آنتی بادی ها در برابر آنتی بادی های اختصاصی آنالیت، استرپتاویدین یا روتنیم ممکن است رخ دهد. در صورتی که نتیجه با تظاهرات بالینی مرتبط نباشد، باید به آزمایشگاه اطلاع داده شود.
• برای اهداف تشخیصی، نتایج باید همیشه همراه با سابقه پزشکی، معاینه بالینی و سایر یافته‌های بیمار ارزیابی شوند.
• در صورت استفاده به عنوان تومور مارکر، نتایج آزمایش را نمی توان به عنوان شواهد مطلق برای وجود یا عدم وجود بیماری بدخیم تفسیر کرد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) استفاده می شود؟

آنتی مولرین هورمون (AMH) یک آزمایش معمول نیست اما ممکن است در شرایط خاص مفید باشد.

آزمایش آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) در زنان:

زنان در سنین باروری ممکن است از آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) به همراه سایر تست های هورمونی مانند استرادیول و FSH برای تخمین زمان باقی مانده برای باردار شدن (ذخیره تخمدان) در هنگام بررسی ناباروری استفاده کنند. این آزمایش ها در ارزیابی عملکرد تخمدان و احتمالاً در پیش بینی شروع یائسگی مفید است. در این موارد، استفاده بالینی به بهترین وجه محدود به زنانی است که به دنبال باروری هستند نه پیش بینی زمان یائسگی.

گاهی اوقات ممکن است آنتی مولرین هورمون (AMH) برای زنی که تحت روشهای کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار می گیرد، درخواست شود. غلظت آنتی مولرین هورمون (AMH) موجود با واکنش احتمالی وی به درمان مرتبط است. سطح پایین آنتی مولرین هورمون (AMH) نشان دهنده پاسخ ضعیف تخمدان است و نشان می دهد که تعداد تخمک پس از تحریک تخمدان بازیابی می شود. برای این منظور، معمولاً همراه با سایر تست های هورمونی و سونوگرافی واژینال (برای شمارش تعداد فولیکول ها به عنوان بازتاب میزان تخمک زن) درخواست می شود.

آنتی مولرین هورمون (AMH)ممکن است برای تعیین اینکه آیا یک زن وارد یائسگی شده است استفاده شود.

ممکن است برای ارزیابی سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از آزمایش AMH بهره برد. AMH ممکن است به دلیل افزایش تعداد فولیکول های موجود افزایش یابد.

برخی از سرطان های تخمدان باعث افزایش سطح آنتی مولرین هورمون (AMH) می شوند. اگر هورمون در ابتدا افزایش یافته باشد، می توان از این آزمایش به عنوان نشانگر تومور برای پایش پاسخ به درمان و نظارت بر عود استفاده کرد.

آزمایش آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) در نوزادان

در نوزادی با اندام تناسلی خارجی که به وضوح مرد یا زن نیست (دستگاه تناسلی مبهم)، ممکن است آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) همراه با آزمایش آنالیز کروموزوم، آزمایش هورمون و گاهی اوقات اسکن تصویربرداری برای کمک به تعیین جنسیت نوزاد انجام شود.

در پسر بچه ای که بدون بیضه های قابل مشاهده متولد می شود، سطوح پایین آنتی مولرین هورمون (AMH) ممکن است ابهام دستگاه تناسلی را نشان دهد. اگر بیضه ها پایین نیامده اند اما در شکم وجود دارند، این آزمایش ممکن است برای تعیین عملکرد طبیعی آنها با اندازه گیری سطح AMH مورد استفاده قرار گیرد.

چه زمانی آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) درخواست می شود؟

هنگام ارزیابی عملکرد تخمدان و مشکلات باروری، به ویژه هنگام در نظر گرفتن روشهای کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF)، ممکن است آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) در زنان درخواست شود. ممکن است زمانی درخواست شود که یک پزشک بخواهد تعیین کند آیا یک زن وارد یائسگی شده است یا خیر.

آنتی مولرین هورمون (AMH) ممکن است زمانی درخواست شود که زن علائم و نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) را داشته باشد. برخی از این موارد عبارتند از:

• خونریزی غیرطبیعی رحم
• آکانتوز نیگریکانس
• آکنه
• عدم وجود چرخه قاعدگی (آمنوره)
• کاهش اندازه سینه
• بزرگ شدن تخمدان ها
• موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) شامل الگوهای رشد موی مردانه است، مانند موهای صورت، ناحیه ساق پا، چانه، لب بالا، خط وسط شکم، قفسه سینه، آرئول، کمر، باسن و قسمت داخلی ران
• افزایش وزن/چاقی، با توزیع چربی در مرکز بدن
• برچسب های پوستی در زیر بغل یا گردن
• موهای نازک، با طاسی مردانه

نتیجه آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) چه چیزی را نشان می دهد؟

زنان

• در طول دوران باروری یک زن، کاهش سطح AMH ممکن است نشان دهنده تعداد و کیفیت پایین تخمک ها (ذخیره تخمدان کم) با کاهش باروری باشد و در نتیجه حداقل یا کمتر به درمان IVF پاسخ دهد. همچنین می تواند نشان دهد که تخمدان ها به طور طبیعی کار نمی کنند (نارسایی زودرس تخمدان). افزایش آنتی مولرین هورمون (AMH) ممکن است نشان دهنده افزایش یا حتی پاسخ بیش از حد به IVF و نیاز به تنظیم این روش باشد.
• کاهش سطح و/یا کاهش قابل توجه آنتی مولرین هورمون (AMH) ممکن است نشانه شروع قریب الوقوع یائسگی یا ورود زن به یائسگی باشد. میزان منفی AMH در زنان در دوران نوزادی و پس از یائسگی طبیعی است.
• افزایش سطح آنتی مولرین هورمون (AMH) اغلب با سندرم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) مشاهده می شود، اما تست تشخیصی این وضعیت نیست.
• هنگامی که از آنتی مولرین هورمون (AMH) به عنوان ابزاری برای پایش سرطان تخمدان تولیدکننده AMH استفاده می شود، کاهش AMH نشان دهنده پاسخ به درمان است در حالی که افزایش ممکن است عود سرطان را نشان دهد.
• در زنانی که ویژگی های مردانه را نشان می دهند، اگر سطح AMH در محدوده مرجع مردان باشد، به احتمال زیاد از تومور یا بافت بیضه ناشی می شود و اگر سطوح آن در محدوده زن باشد، احتمالاً از غدد فوق کلیوی است.

نوزادان

• در نوزادان پسر، عدم وجود یا سطوح پایین آنتی مولرین هورمون (AMH) ممکن است نشان دهنده مشکل ژن AMH واقع در کروموزوم 19 باشد که تولید AMH را هدایت می کند و ممکن است در بیضه های پنهان یا ناکارآمد مشاهده شود.
• کمبود هورمون های مردانه ممکن است باعث ایجاد ابهام در دستگاه تناسلی و ایجاد ساختارهای تولید مثل داخلی غیرطبیعی شود. سطوح طبیعی AMH و آندروژن ها در نوزادان پسر که بیضه هایشان پایین نیامده است نشان می دهد که آنها وجود داشته و عملکردی دارند اما از نظر جسمی در جایی که تصور می شود قرار ندارند.

آماده شدن نتایج آزمایش آنتی مولرین هورمون (AMH) چقدر طول می کشد؟

این آزمایش نیاز به تجهیزات تخصصی دارد و باید در آزمایشگاه انجام شود. ممکن است نیاز باشد خون شما به آزمایشگاه مرجع ارسال شود و ممکن است یک تا چند روز طول بکشد تا نتایج در دسترس باشد.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

برخی در جامعه پزشکی از استفاده از AMH به عنوان یک آزمایش معمول برای پیش بینی پایان باروری و شروع یائسگی حمایت می کنند، اما در مورد این استفاده اتفاق نظر وجود ندارد. این آزمایش به عنوان یک آزمایش تشخیصی یا “مستقل” در نظر گرفته نمی شود، بلکه یک آزمایش است که از تشخیص یکی از شرایط ذکر شده پشتیبانی می کند.

سایر هورمون های زنانه با چرخه ماهانه زن در نوسان هستند. با این حال، AMH با رشد فولیکول ها با سرعت نسبتاً ثابت در طول ماه تولید می شود. همچنین تحت تأثیر داروهای ضد بارداری خوراکی یا حاملگی قرار نمی گیرد. گاهی که یک زن شروع به بروز ویژگی های مردانه می کند (virilization) ممکن است آزمایش AMH درخواست شود.

برای اهداف تشخیصی، نتایج باید همیشه همراه با سابقه پزشکی بیمار، معاینه بالینی و سایر یافته ها ارزیابی شود.

ایمونواسی های AMH استاندارد نیستند و مقادیر به دست آمده با روش ها یا کیت های سنجش مختلف ممکن است متفاوت باشند و نمی توانند به جای یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند.

در صورت استفاده به عنوان نشانگر تومور، نتایج آزمایش را نمی توان به عنوان شواهد مطلق برای وجود یا عدم وجود بیماری بدخیم تفسیر کرد.

سندروم کلاین فلتر و آنتی مولرین هورمون (AMH):

سندرم کلاین فلتر با تسریع تخلیه سلول های زایای مشخص می شود و تقریباً در 10 تا 12 درصد از مردانی که با آزواسپرمی غیر انسدادی مراجعه می کنند، رخ می دهد. در این بیماران، غلظت AMH سرم تا زمان بلوغ در محدوده مرجع است و پس از آن، غلظت AMH به طور غیر طبیعی پایین یا غیرقابل تشخیص کاهش می یابد.

تاخیر بلوغ و هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک مادرزادی (HH) تظاهرات بالینی تاخیر در بلوغ جنسی در پسران قبل از بلوغ را بروز می دهند. سطوح گنادوتروپین و تستوسترون در پسران قبل از بلوغ بسیار پایین است و بنابراین اهمیت بالینی کمی دارند. بنابراین، اندازه گیری AMH در تشخیص افتراقی تاخیر بلوغ و HH مادرزادی مفید است. در بیماران مبتلا به HH مادرزادی، غلظت AMH به طور غیر طبیعی پایین است، در حالی که در تاخیر بلوغ غلظت AMH در فاصله مرجع قبل از بلوغ خواهد بود.